Magnus Hirschfeld

---

Życiorys

Studia i młodość

Magnus Hirschfeld przyszedł na świat w 1868 roku w Kolbergu (dzisiaj znanym jako Kołobrzeg), w rodzinie żydowskiej wyzwania aszkenazyjskiego. Jego ojciec, Herman Hirschfeld, był uznawanym lekarzem i medykiem wojskowym, co niewątpliwie wpłynęło na przyszłą karierę syna. W trakcie swojej edukacji medycznej, którą odbył w Wrocławiu, Strasburgu i Berlinie, Hirschfeld zyskał szereg doświadczeń, które miały ogromny wpływ na jego późniejszą pracę naukową.

W szczególności, jego zainteresowanie seksuologią zrodziło się podczas wykładów, kiedy to na temat patologii seksualnych przedstawiono homoseksualizm, ilustrując go obecnością nagiego mężczyzny. Hirschfeld był jedynym studentem, który pociągnął za sobą protest przeciwko niewłaściwemu wykorzystaniu tego tematu. Ukończył studia w 1892 roku, a cztery lata później osiedlił się w Berlinie, gdzie skupił się na badaniu homoseksualizmu oraz działaniu na rzecz praw gejów.

Komitet Naukowo-Humanitarny

W 1897 roku, Hirschfeld współzałożył Komitet Naukowo-Humanitarny, będący pierwszą niemiecką organizacją, która walczyła o prawa osób homoseksualnych. Organizacja ta rozpoczęła kampanię na rzecz zniesienia paragrafu 175, postulując, że jedynie akty homoseksualne wywołujące przemoc powinny być karane, a nie wszystkie formy miłości. Komitet angażował się w edukację społeczeństwa, publikując dzieła dotyczące seksuologii oraz prowadząc badania i działania polityczne. Jego motto brzmiało: „przez naukę do sprawiedliwości”, co sugerowało, iż zrozumienie naukowe homoseksualizmu pozwoli na zmniejszenie uprzedzeń wobec homoseksualistów.

Jednym z kluczowych działań było zorganizowanie zbiórki podpisów pod petycją wzywającą do dekryminalizacji homoseksualizmu. W 1898 roku, Hirschfeld nawiązał współpracę z Augustem Bebel, liderem SPD, co zaowocowało złożeniem w parlamencie projektu ustawy w tej sprawie. Pomimo wielu dyskusji nad projektem, nie uzyskał on aprobaty w Reichstagu, jednak komitet kontynuował zbieranie podpisów. W kolejnych latach liczba popierających ich postulat rosła znacząco – do 4500 w 1902 roku, 6000 w 1906 oraz 10 tysięcy w 1924 roku. Spora część artystów i intelektualistów, w tym Albert Einstein oraz Tomasz Mann, również przystąpiła do tego ruchu.

Instytut Nauk Seksualnych

Rok 1919 przyniósł Hirschfeldowi założenie Instytutu Nauk Seksualnych. Instytut, przyjmujący rocznie 20 tysięcy pacjentów, stał się ośrodkiem działalności na rzecz zniesienia paragrafu 175. W 1929 roku przygotowano projekt zmiany legislacyjnej w Reichstagu, jednak z powodu zmieniającej się sytuacji politycznej w Republice Weimarskiej i przejęcia władzy przez NSDAP, głosowanie nigdy nie miało miejsca. W miarę jak jego działania stawały się coraz bardziej publiczne, Hirschfeld spotykał się z narastającą wrogością ze strony środowisk konserwatywnych oraz antysemickich.

Przykładem antysemickich ataków była brutalna napaść na niego w Monachium w 1920 roku, jak również incydenty w Hamburgu, gdzie podczas jego wykładów nerwowe grupy z Freikorps rzucały petardy w stronę publiczności, a policja była zmuszona do ochrony wystąpień Hirschfelda w Kolonii. Dla nacjonalistycznej propagandy, stał się on wręcz symbolem upadku Niemiec, co również wykorzystywał Adolf Hitler, zaatakując go na wiecach.

Filmy

Pod koniec I wojny światowej, Hirschfeld wziął udział w produkcji filmu „Inaczej niż inni” (niem. Anders als die Andern), występującego w 1919 roku. Film ten przedstawiał życie homoseksualistów w Niemczech, ukazując negatywne konsekwencje penalizacji homoseksualizmu na podstawie paragrafu 175. Hirschfeld sam wystąpił w roli seksuologa, przedstawiając złożoność fenomenu homoseksualizmu, a także krytykując ówczesne prawo. Niestety, film został ostatecznie zdelegalizowany przez cenzurę w Republice Weimarskiej. Uczestniczył również w kolejnych trzech filmach, w tym w „Prawa miłości” (niem. Gesetze der Liebe, 1927), gdzie omawiał swoją karierę naukową.

Emigracja

W 1932 roku Hirschfeld udał się na zagraniczną trasę wykładową, ale po przejęciu władzy przez nazistów zadecydował nie wracać do Niemiec. Osiedlił się we Francji, gdzie w 1933 roku jego Instytut stał się celem ataków nazistów, którzy go splądrowali i zniszczyli. W 1934 roku z rąk nowych władz pozbawiono go obywatelstwa, a jego publikacje stały się celem publicznych spaleniów przeprowadzanych przez nazistów.

Dorobek naukowy

Koncepcja seksuologii

Magnus Hirschfeld był orędownikiem podejścia do seksuologii, które miało unikać wszelkich osądów wartościujących. W jego mniemaniu, istotą nauki powinno być zrozumienie seksualności oraz opisywanie wszelkich jej przejawów. Z perspektywy neokantowskiej, Hirschfeld postulował podział na to, co jest, a to, co powinno być. Przyjął, że nauka nie powinna zajmować się moralnym osądzeniem zjawisk, takich jak homoseksualizm czy transwestytyzm, lecz koncentrować się na ich obiektywnym badaniu. Według jego opinii, ta forma badań powinna być wyraźnie oddzielona od miar religijnych i etycznych.

Transwestytyzm

Hirschfeld jest twórcą pojęcia transwestytyzmu, które pierwszy raz wprowadził w 1910 roku w swojej książce zatytułowanej „Die Transvestiten”. Termin ten odnosił się do osób, które ubierały się w odzież przeciwnej płci, określanych jako cross dresserzy, co miało miejsce głównie w Berlinie. Jako pionier w tej dziedzinie, udowodnił, że crossdressing nie jest bezpośrednio związany z orientacją seksualną, gdyż mężczyźni, o których pisał, byli w przeważającej liczbie przypadków heteroseksualni.

W swoim dziele, Hirschfeld argumentował, że ludzka seksualność tworzy rozległe spektrum, na którym znajdują się „absolutny mężczyzna” oraz „absolutna kobieta”. Zarówno te skrajne formy w rzeczywistości nie występują, lecz są jedynie typami idealnymi. Rzeczywiści ludzie mogą być klasyfikowani w tym spektrum w zależności od czterech kryteriów: cech genitaliów, aspektów fizycznych, rodzaju popędu seksualnego oraz cech emocjonalnych. Zauważył również, że zarówno płeć, jak i zachowania seksualne determinowane są przez biologię. W jego opinii, hormony odgrywały kluczową rolę w określaniu tożsamości płciowej, a obecność hormonów charakterystycznych dla płci przeciwnej wiązała się z homoseksualizmem. Dla osób bisexualnych zakładał, że mają one zarówno męskie, jak i żeńskie hormony. Hirschfeld uważał transwestytyzm za naturalne zjawisko, które nie powinno być klasyfikowane jako patologia.

Badania nad powszechnością homoseksualizmu

W latach 1903-1904, Hirschfeld prowadził w Niemczech ankiety, aby ustalić, jaka część populacji to osoby homoseksualne. Ustalono, że za homoseksualistów uznawani byli klubowicze, którzy uprawiali seks wyłącznie z innymi mężczyznami. Jego badania wykazały, że wśród mężczyzn niemieckich homoseksualiści stanowili około 2%. Dodatkowo, w swoim raporcie wykazał, że istnienie biseksualizmu to rzeczywistość, ponieważ część ankietowanych mężczyzn angażowała się w kontakty zarówno z kobietami, jak i z mężczyznami. Te odkrycia wzbudziły ogromne zainteresowanie w berlińskiej prasie, co przyczyniło się do tego, że Hirschfeld stał się znanym i wpływowym autorytetem w mieście.

---

Oceń: Magnus Hirschfeld

---