Kościół Rektoralny pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kołobrzegu, znany także jako Mały kościół nad rzeką, to niezwykle ważny obiekt religijny znajdujący się w tej nadmorskiej miejscowości.
Jako kościół rektoralny, pełni on istotną rolę w lokalnej społeczności i przyciąga zarówno wiernych, jak i turystów, zainteresowanych jego historycznym oraz architektonicznym charakterem.
Historia
Historia kościoła sięga czasów, gdy teren, na którym został wzniesiony, był jeszcze podmokły i służył jako wysypisko śmieci. W 1255 roku, po lokacji miasta, całym obszarem zarządzały siostry benedyktynki, które w 1545 roku przeniosły się do tego miejsca. Niestety, w wyniku tragicznego pożaru, który miał miejsce 11 września 1630 roku, zarówno świątynia, jak i klasztor zostały doszczętnie zniszczone.
Budowla została odbudowana dzięki funduszom księcia Ernesta Bogusława de Croy w 1640 roku, a uroczystość poświęcenia nowego kościoła miała miejsce 11 września 1649 roku. W 1653 roku obiekt stał się luterańskim kościołem garnizonowym. W ważnym momencie jego historii, 1 czerwca 1675 roku, w jego murach spoczął Maciej Krockow-Krokowski.
W 1832 roku, po zniszczeniach, które powstały w wyniku wojen, kościół przeszedł odbudowę. Warto podkreślić, że przetrwał II wojnę światową bez poważnych zniszczeń.
Od 1945 roku, aż do 18 października 1994 roku, świątynia ta była częścią parafii rzymskokatolickiej św. Marcina w Kołobrzegu. W latach 1945–1972 opiekę nad nią sprawowali franciszkanie, a później przejęło ją duchowieństwo diecezjalne. To właśnie w 1975 roku, 17 sierpnia, w kościele modlił się kardynał Karol Wojtyła, przewodnicząc uroczystościom związanym z 975-leciem biskupstwa w Kołobrzegu.
Po 19 października 1994 roku kościół stał się rektoralnym miejscem kultu, podlegającym Domowi Księży Emerytów w Kołobrzegu, którego właścicielem jest diecezja koszalińsko-kołobrzeska. Od tego momentu, świątynia znajduje się pod bezpośrednią opieką Biskupa Koszalińsko-Kołobrzeskiego, a 28 października 2017 roku biskup Edward Dajczak dokonał jej konsekracji. Warto również zaznaczyć, że 28 czerwca 2019 roku wydano dekret potwierdzający ustanowienie rektoratu, które miało miejsce w 1994 roku.
Aktualnie kościół służy Księżom Emerytom Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej, którzy przebywają w Domu Księży Emerytów, erygowanym 11 października 1994 roku przez biskupa Czesława Domina. Emerytowani kapłani mają możliwość sprawowania Mszy Świętych, udzielania spowiedzi oraz odprawiania różnych nabożeństw, z wyjątkiem chrztów, ślubów i pogrzebów. Ponadto, dyrektor Domu Księży Emerytów w Kołobrzegu pełni równocześnie funkcję rektora kościoła pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny.
Duszpasterze
W kontekście działalności Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kołobrzegu istotną rolę odgrywają duszpasterze, którzy przewodzili wspólnocie na przestrzeni wielu lat. Poniżej znajduje się zestawienie osób, które pełniły funkcje proboszcza lub rektora w tej parafii.
Polikarp Maciejowski OFMConv. | 1945–1946 | stanowisko: proboszcz |
Stefan Leitholtz OFMConv. | 1946–1950 | stanowisko: proboszcz |
Alfons Neumann OFMConv. | 1950–1953 | stanowisko: proboszcz |
Szymon Grodzki OFMConv. | 1953–1959 | stanowisko: proboszcz |
Piotr Mielczarek OFMConv. | 1959–1970 | stanowisko: proboszcz |
Lesław Czerniawski OFMConv. | 1970–1972 | stanowisko: proboszcz |
Józef Słomski | 1972–1980 | stanowisko: proboszcz |
Marian Michalik | 1980–1988 | stanowisko: proboszcz |
Marian Wołoszyn | 1988–1994 | stanowisko: proboszcz |
Józef Słomski | 1994 | stanowisko: proboszcz |
Jerzy Urbański | 1994–2003 | stanowisko: rektor |
Ryszard Kizielewicz | 2003–2005 | stanowisko: rektor |
Jarosław Zieliński | 2005–2011 | stanowisko: rektor |
Jerzy Chęciński | 2011–2015 | stanowisko: rektor |
Piotr Zieliński | 2015–2020 | stanowisko: rektor |
Marcin Lipnicki | od 2020 | stanowisko: rektor |
Architektura
Kościół, o którym mowa, to piękna jednonawowa budowla w stylu neogotyckim, wzniesiona z charakterystycznej czerwonej cegły. Na jego szczycie znajduje się sygnaturka, w której umieszczony jest dzwon, mający status historyczny, gdyż został odlany w 1898 roku. Dzwon ten jest drugim najstarszym dzwonem w Kołobrzegu, co dodaje mu wyjątkowości.
Wnętrze kościoła cechuje się skromnym, lecz historycznym wyposażeniem, które w pełni oddaje ducha stylu neogotyckiego. Warto zauważyć, że w świątyni znajdują się powojenne obrazy, które zostały ufundowane przez pierwszych mieszkańców Kołobrzegu, co stanowi wyraz ich wdzięczności i pamięci. Spośród wielu dzieł, szczególne miejsce zajmuje obraz Najświętszego Serca Pana Jezusa, który zyskał miano cudownego. Wiele osób, zarówno duchownych, jak i wiernych, otacza ten wizerunek szczególnym kultem.
Nie bez powodu, przed tym wizerunkiem wiele osób otrzymało liczne łaski, co zostało uwiecznione przez pozostawione wota, będące wyrazem wdzięczności. Od 1961 roku, w każdy wtorek, w kościele odbywa się nowenna do św. Antoniego, w czasie której wierni nie tylko modlą się, ale również całują relikwie tego świętego, co stanowi rytuał łączący wspólnotę kołobrzeską.
Konwent dla Panien z XIX wieku
W okolicy świątyni wyróżniają się niezwykle urokliwe neogotyckie zabudowania, które stanowiły niegdyś siedzibę Konwentu dla Panien. Został on uroczyście poświęcony 6 kwietnia 1886 roku i przeznaczony był dla szesnastu niezamężnych córek zasłużonych ojców.
Panny z konwentu, aby wspierać rodzinny budżet, chętnie udzielały korepetycji, często za odpowiednią opłatą. Po zakończeniu II wojny światowej budynek przeszedł adaptację na potrzeby klasztoru ojców franciszkanów oraz plebanii parafii pod wezwaniem św. Marcina. Dodatkowo, już od 1960 roku, w niektórych pomieszczeniach zlokalizowany jest klasztor sióstr felicjanek.
Rzeczywistość polityczna czasów PRL-u przyniosła wiele zmian. 22 sierpnia 1963 roku władze przeprowadziły przymusową eksmisję franciszkanów oraz sióstr zakonnych, ograniczając ich przebywanie do mniej więcej jednej trzeciej powierzchni budynku. Pozostałe lokalne, przekształcone w mieszkania komunalne, zajęli lokatorzy przydzieleni przez Administrację Domów Miejskich.
Powrót kościoła do pierwotnych właścicieli nastąpił dopiero w połowie lat 90. XX wieku. Od 1994 roku cały zespół budynków funkcjonuje jako diecezjalny Dom Księży Emerytów w Kołobrzegu.
W latach 2017–2019 przeprowadzono gruntowny remont wewnętrzny, który umożliwił dostosowanie obiektu do potrzeb osób starszych. W najbliższych planach znajduje się dobudowanie skrzydła od wschodniej strony posesji, co pozwoli na utworzenie zamkniętego wirydarza, dodając tym samym jeszcze większego uroku całemu kompleksowi.
Literatura
Wśród interesujących źródeł dotyczących Kościoła Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kołobrzegu, warto zwrócić uwagę na publikację Wielka historia małego kościoła w Kołobrzegu, autorstwa Roberta Dziemby oraz ks. Piotra Zielińskiego.
Książka ta, wydana przez Wydawnictwo Kamera oraz Fundację Historia Kołobrzegu w 2020 roku, koncentruje się na bogatej historii tego miejsca, a także wspomina o Macieju von Korockowie, jego ważnej postaci związanej z regionem.
Numer ISBN wydania to 978-83-62437-93-1, co ułatwia zarówno identyfikację, jak i odnalezienie tej ciekawej lektury w bibliotekach oraz w księgarniach.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo zachodniopomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r. [dostęp 31.05.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Kościoły":
Bazylika konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kołobrzegu | Kościół św. Marcina w Kołobrzegu (ul. Portowa) | Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w KołobrzeguOceń: Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Kołobrzegu